मागच्या गुरुवारी मी शिकागोपासून ७० मैलांवर असलेल्या साईबाबांच्या मंदीरात गेलो होतो. एका जुन्या चर्चचे रुपांतर मंदीरात आहे. तिकडे मला खुप वेगळा अनुभव आला.
आठवणी आणीक अनुभवांचे हे विवेचन!
मी साईबाबांचा भक्त नाही. खरे सांगायचे तर सत्य साईबाबांना पाहुन शिर्डी साईबाबांविषयी माहीती करुन घ्यावी असे कधी वाटलेच नाही. तुकाराम बुवांनी सांगीतल्या प्रमाणे चमत्कार करणारया बुवांपासून दुर राहीलो.
पण अनेक लोक साईबाबांचे भक्त असतात, बहुतेक तेलुगू मंडळी तर निस्सीम भक्त असतात.(मला ५ साई नावाचे तेलुगू भाषीक मित्र आहेत. साईकिरण,प्रेमसाई,साईप्रकाश,सत्यसाई आणि नुसता साई ! ) काही मित्रांनी आग्रह केला म्हणुन मी जन्माष्टमीच्या दिवशी मी गेलो.सुमारे ५० जण जमले होते. सायंआरती नंतर पालखी होती. आणी नंतर प्रसाद! सर्वात मजेची गोष्ट म्हणजे मी एकटा मराठी होतो, बाकी सगळे तेलुगू आणी गुजराथी पण सगळी भजने, आरत्या मराठीत होत्या. मला सगळे समजत होते पण काहीही म्हणता येत नव्हते. बाकीचे सगळे तेलुगू लिपीत लिहिलेले म्हणत होते, पण त्यांना काही कळत होते का माहीत नाही.तेलुगू ढंगाने गायलेली मराठी भजने ऐकणे हा खुप वेगाळा अनुभव होता.
हे मंदीर सेंट पीटर च्या चर्च मध्ये आहे. म्हणजे हिंदु समाजाने ते चर्च विकत घेतले आणि त्याचे मंदीरात रुपांतर केले आहे.तिथे उभे राहुन भजने म्हणायला इतके वेगळे वाटत होते की मला बरयाच वेळेला मी नुकताच बाप्तीस्मा घेउन येशूची आळवणी करत आहे असे वाटले. आणी हे रुपांतर ही खुप मजेशीर होते. चर्चच्या सर्वात उंच मनोरयावर जेथे क्रुस असतो, तेथे कळस लावला आहे. आतील व्यासपीठावर, जेथे पाद्री उभाराहून भाषण देतो, तेथे साई बाबांची मूर्ती आहे. छतावर टांगलेली रोमन झुंबरे तशीच ठेवली आहेत आणी सर्वत्र मंद प्रकाश पसरतो. चर्चच्या रंगीबेरंगी खिडक्या तश्याच ठेवल्या आहेत.पटांगणात एक फ़लक आहे, ज्यावर बायबल मधील वाक्ये लिहिलेली असतात, त्याफ़लकावर उपासनेच्या वेळा लिहिल्या आहेत.भारतात असताना कोणत्याही इस्लामी वास्तूत गेलो की मी तेथील हिंदु खुणा शोधायचो (बरयाच इस्लामी वास्तू हिंदु मंदीरे, राजवाडे पाडून बांधले गेले आहेत असे इतिहास सांगतो म्हणुन ) पण इथे साक्षात गंगा उलटी वाहत हॊती. एकाच वेळी मला आपला धर्म प्रसार पाहून छान वाटत होते पण मंदीरात असताना वाटणारा मोकळेपणा जाणवत नव्हता.
मंदीराच्या तळघरात भारतवर्षातील तमाम गुरुंच्या तसबीरी होत्या.महाराष्ट्रातील द्यानदेव, तुकाराम, एकनाथ, नामदेव, रामदास अश्या वारकरी संप्रादयातील संताना सोडून बाकी सगळ्या गुरुंचा समावेश होता. त्यात पुण्याच्या शंकर महाराजांचा फोटो पाहून मात्र मी खुश झालो, माझ्या घराजावळ आहे ना त्यांची समाधी!
त्यात बाबा जानचा फोटो आहे. आमच्या एका नातलगांच्या दुकानात जाताना पुण्याच्या हजरत बाबा जान चौकातुन जावे लागायचे. मग एकदा कळले की बाबा जान ही स्त्री होती.मला एकांनी तीची गोष्ट सांगीतली.
लहान वयात बाबा जान लग्न करायचे नाही म्हणुन अफ़गाणीस्तानातून पळुन पुण्यात आल्या. साई बाबांच्या त्या समकालीन! त्यांनी मेहेर बाबा नावाच्या एका पुढे प्रसिद्ध पावलेल्या गुरुंना दिक्षा दिली.
साईबाबांच्या अस्सल फ़ोटोच्या काही प्रती पाहील्या आणि नतमस्तक झालो. त्यांच्या चेहारयावरचे ते कारुण्य आणी सात्वीकतेचे भाव पाहून मी त्यांना शरण गेलो.
काही गोष्टी मात्र खटकल्या! आपल्याकडे काही सज्जन मंडळी धर्माच्या भिंती ऒलांडुन अध्यात्मात रममाण झाली आहेत कबीर, गुरु नानक, बुलेशाह, साईबाबा अशी काही आदर्णीय उदाहरणे आहेत. त्यांना परत धर्माच्या भिंतीत कोंडुन ठेवणे हे अत्यंत क्लेशकारक आहे. साई बाबांची अर्चना अगदी शंकर, विष्णु, गणपती सारखी करणे म्हणजे करंटेपणाचे लक्षण आहे.
